برآورد احتمال نکول تسهیلات اعطایی به اشخاص حقوقی در موسسات سپرده پذیر غیربانکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت مالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین الملل کیش؛ ایران

2 دانشیار گروه مدیریت مالی ، واحد اسلامشهر ،دانشگاه آزاد اسلامی ، اسلامشهر، ایران

3 استادیار دانشکده مدیریت مالی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شمال، ایران

چکیده

یکی از مهمترین ریسک­های مترتب بر سیستم بانکی ریسک اعتباری یا همان ریسک نکول تسهیلات می­باشد. با توجه به ترکیب پورتفوی موسسات مالی و اعتباری و ارتباط متقابل اقلام آن با یکدیگر، هرگونه تنش در بازپرداخت تسهیلات سررسید شده می­تواند باعث مشکلات اساسی دیگر مانند ریسک نقدینگی، ریسک نرخ بهره و حتی ورشکستگی گردد. لذا موسسات مالی و اعتباری همواره به دنبال مدل­ها، کسب تجربیات و بهبود مدل­های مورد استفاده در زمینه اعتبارسنجی مشتریان اعتباری خود بوده­اند. لیکن لیست متغیرهای مهم در اعتبارسنجی و انتخاب مدل مناسب و موثرتر سوال اساسی بسیاری از موسسات مذکور بوده است. تحقیق حاضر مدل­های خطی LPM، غیرخطی لاجیت و پروبیت و Z آلتمن را با استفاده از مجموعه­ای از متغیرهای متغیرهای کیفی (عمر شرکت، وثیقه، تجربه مدیران، نوع شرکت) و متغیرهای مالی (سرمایه در گردش به کل دارایی­ها، ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری بدهی­ها، کل فروش به کل دارایی­ها، سود انباشته به کل دارایی­ها، سود قبل از بهره و مالیات به کل دارایی ها) 400 مشتری حقوقی بانک­ها و موسسات اعتباری غیردولتی طی سال­های 1395 لغایت 1398 را مورد بررسی و مقایسه قرار می­دهد. نتایج به دست آمده گویای آن است که اولاً متغیرهای مورد استفاده با اطمینان مناسبی وضعیت اعتباری یعنی احتمال نکول تسهیلات مشتریان حقوقی را توضیح می­دهند. ثانیاً تمامی مدل­ها بیش از 80% در پیش­بینی احتمال نکول تسهیلات موفق بوده لیکن مدل لاجیت (هر چند اندک) کارایی بالاتری از خود نشان داده است.

کلیدواژه‌ها


*      اصلی، شعله (1390)، مدیریت ریسک اعتباری با نگاهی بر الگوی پرداخت تسهیلات در سایر کشورها، اداره تحقیقات و کنترل ریسک بانک سپه، تهران.
*      راعی، رضا و سعیدی، علی (1383)، مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک، تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه تهران و سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه (سمت).
*      کریمی وردنجانی، رضا (1393)، مطالبات معوق بانکی، نشریه بانک و اقتصاد، بهمن ماه : ش135.
*      امینی، علیرضا، حقیقت، علی و فاطمه همتی(1389)، "بررسی مطالبات شبکه بانکی استان قزوین"، مجله اقتصادی، شماره های 9 و 10.
*      سلامی، حبیب­الله. انسان، ابراهیم. (1397)، «تفکیک اثر متغیرهای مؤثر بر نکول تسهیلات کشاورزی در طبقات مختلف مطالبات غیرجاری»، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی ایران، سال بیست و سوم، شماره 76، صص 217-185.
*      Altman، E. Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy ،jornal of Finance،pp.589-609.1968Basel Committee on Banking Supervision.; “Credit rating and complementary sources of credit quality information”; Working Paper, No.3, 2001.
*      Behr, P., Guttler, A. and Plattner, D (2004). Credit Scoring and relationship lending: The case of german SME
*      Beaver, W., 1967, Financial Ratios as Predictors of Failure, Empirical Research in Accounting: Selected Studies, Supplement, Journal of Accounting Research 5, 71-127.
*      Cascio٬ w. F. (2003). Costing human resource : the financial impact of behavior in organization .3rd ed. Boston:Pws-kent.
*      Glantz٬ Morton٬ (2003). Managiming Bank Risk Academic Press.
*      Gordy Michael, 2010, A Risk – Factor Model Foundation for Rating. Based Bank Capital Rules
*      Hanefi٬ mostafa (2003). ”Management credit risk “ the next grate financiall challenge “
*      Huan Z. chen. H.Hsu٬c.j..chen٬w.H.and Wu٬s.(2004)٬ “ crdit rating analysis with support vector machines and neural  networks : a market comparative study Desiion support systems٬ vol.37.
*      Khan٬T and Ahmad٬ H. (2001)٬ “Risk Management : An Analysis of issues in Islamic Financial Industry”٬Jeddah: Islamic Research and Training Institut(IRTI)
*      Maria psillaki ٬ Ionanis E. Tsolas٬ Dimitris Margaristis (2010)٬” Evauation of credit risk based on firm performanance ٬” Available at www. Elsevir .com /locate/ejor.
*      Saunders ٬ A and Millon correntt٬ M٬2001٬ Financial markets and institution: "A modern perspective". Mc Graw-Hill٬ internationall Edition.
*      Website: www.century21.ca, "ABC`s of Mortgage Loan Insurance", 2011.